Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2008

Απορία του Δασκαλίξ Νούμερο 2

Συλλογική ευθύνη ή ατομική ευθύνη;

Η εύκολη αποδοχή της συλλογικής ευθύνης με τις φράσεις "όλοι μας φταίμε" ή "εμείς φταίμε", που τις ακούμε όλο και πιο συχνά και έχουν κάνει αυτό το "εμείς" να μοιάζει περισσότερο απρόσωπο κι απ' το "κανένας", μήπως είναι ο οβολός για ν΄αγοράσουμε το συγχωροχάρτι που θα μας επιτρέψει ν' απαλλαγούμε απ' την ατομική ευθύνη;

(Μπαρμπα-Γιάννη Μακρυγιάννη, Είμαστε στο Εμείς;)

ΥΓ. Οέο! Πού είν' η ευθύνη;

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2008

Ασχολίαστο Νούμερο 2

Θυμήσου,δάσκαλε...

ΤΩΡΑ που αρχίζει η σχολική χρονιά, θυμήσου, δάσκαλε. Θυμήσου γιατί έγινες δάσκαλος. Γιατί στα δεκαοκτώ σου, διάλεξες αυτόν τον δρόμο. Θυμήσου, δάσκαλε, όλα όσα ξέρεις καλύτερα από μένα. Όλα όσα η ζωή, η ρουτίνα, η μιζέρια συνωμοτούν να ξεχάσεις. Θυμήσου δάσκαλε…
ΘΥΜΗΣΟΥ το χαμόγελο. Κανένα παιδί δεν μπορεί να αντισταθεί σ’ ένα χαμόγελο. Μην μπαίνεις στην τάξη με την μουράκλα. Ναι, έχεις και συ προβλήματα. Ο άνθρωπός σου, ο σπιτονοικοκύρης σου, η πεθερά σου. Έχεις δίκιο. Όμως το δίκιο σου μην το ξεσπάς στο παιδί. Το παιδί δεν είναι ούτε ο άνθρωπός σου ούτε ο σπιτονοικοκύρης σου ούτε η πεθερά σου. Δε φταίει. Δεν πρέπει να το χρεωθεί.
ΘΥΜΗΣΟΥ το «μπράβο». Πες το με την καρδιά σου. Ένα «μπράβο» μπορεί να είναι πιο αποδοτικό από όλα τα «διδακτέα» μαζί.
Άσε το παιδί που σηκώνει το χέρι του να πάει για τσίσα. Όντως, μπορεί να κάνει ψιλοκοπάνα του πεντάλεπτου. Όντως, μπορεί να θέλει να αποφύγει το μάθημα. Όμως αν πρέπει πραγματικά να πάει; Όχι, δεν κάνω πλάκα. Σοβαρολογώ. Καλύτερα να κάνει λούφα ένα παιδί, παρά να αγωνιά ένα άλλο.
ΑΛΛΟ «κάνω παρατήρηση» και άλλο «ξεφτιλίζω». Ποτέ μην ξεφτιλίζεις ένα παιδί μπροστά στους συμμαθητές του. Ποτέ μην ειρωνεύεσαι, μη σαρκάζεις, μη γελοιοποιείς εκ του ασφαλούς κάποιον που δεν μπορεί να σου απαντήσει. Είσαι μεγάλος, είσαι ετοιμόλογος, είσαι από θέση ισχύος. Μη χρησιμοποιείς αυτά τα όπλα. Ποτέ. Πάνω από τα μαθήματα, πάνω από οτιδήποτε, το σημαντικότερο για ένα παιδί είναι η αξιοπρέπειά του μπροστά στους συμμαθητές του.
ΕΧΕΙΣ στα χέρια σου ένα κάκιστο βιβλίο. Καλείσαι να το διδάξεις. Ξέχνα το. Όσο μπορείς. Ξέχνα το και θυμήσου την ουσία. Η ουσία περνάει στα παιδιά. Η ουσία καταγράφεται. Ποτέ η σελίδα 121 του κεφαλαίου 9.
ΑΝΘΡΩΠΟΣ είσαι, κάποιους μαθητές σου τους γουστάρεις περισσότερο από κάποιους άλλους. Μην το δείχνεις. Το ξέρω, δεν προφταίνεις, το ξέρω είσαι κουρασμένος, έχεις να διορθώσεις πενήντα ανορθόγραφες εκθέσεις – αλλά ψάξτο καλύτερα. Μπορεί το σπαστικό με τα γυαλάκια στο πίσω θρανίο, που μοιάζει να αδιαφορεί, να είναι απλά πιο ντροπαλό. Πιο ανασφαλές.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ έχουν ελαττώματα. Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος.
Τα παιδιά βαριούνται στο μάθημα. Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος.
Τα παιδιά θα ήθελαν να είναι οπουδήποτε αλλού εκτός από μια αίθουσα φουλ στα ημίτονα και τους Βουλγαροκτόνους. Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ δεν έχουν μόνο υποχρεώσεις. Έχουν και δικαιώματα. Άσχετο αν εμείς οι μεγάλοι, επειδή δε μας συμφέρει, φροντίζουμε επιμελώς να τους αποκρύπτουμε το γεγονός.
Και τελικά, φίλε δάσκαλε.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΘΕΛΟΥΝ να σε γνωρίσουν. Τα παιδιά ΘΕΛΟΥΝ να σε αγαπήσουν. Μπορείς να τα βοηθήσεις, να σταθείς δίπλα τους. Μπορείς να δώσεις σχήμα στο παρόν, το μέλλον τους, στη ζωή τους ολόκληρη. Φτάνει να τους δώσεις μια ευκαιρία.
Να τους απλώσεις το χέρι. Φτάνει να θυμηθείς γιατί έγινες δάσκαλος, δάσκαλε.

Κείμενο της Έλενας Ακρίτα, στο βιβλίο της "Και οι ξανθιές έχουν ψυχή". Νομίζω πως όταν είχε πρωτοδημοσιευθεί πριν καμιά πενταετία στηνεφημερίδα "Τα Νέα", ήταν λίγο διαφορετικό.

Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2008

Μαύρα Μεσάνυχτα

Η ώρα πέρασε από 11 και μισή. Τα παιδιά κοιμήθηκαν, η μπουγάδα απλώθηκε, η μαμά της οικογένειας σιδερώνει, η τηλεόραση είναι ανοιχτή στα "Μαύρα Μεσάνυχτα" κι ο μπαμπάς Δασκαλίξ κάθεται στο "Θηρίο" και ψάχνει "ζωή" για να γράψει. (Τόσες εργασίες, τόσα σενάρια, τόσες δραστηριότητες). Μωρέ φραπές και πάλι φραπές.
Τζίφος. Στο μυαλό του Δασκαλίξ ξανάρχονται οι κουβέντες στο ψιλικατζίδικο. "Εδώ είναι Χώρα του φραπέ, φίλε μου, τι περιμένεις; Αξιοκρατία; Περιμένεις να πάμε μπροστά; Μωρέ μια ζωή κορόιδα. Τίποτα δε δουλεύει." Κι άλλα τέτοια. Κι εκείνη η απαξιωτική κατάληξη "-ίτσα" στο τέλος του ονόματος της Χώρας του φραπέ, που σου 'ρχεται να ξεράσεις. Ο Δασκαλίξ θυμώνει όταν τα ακούει όλα αυτά. Θυμώνει με τους άλλους, θυμώνει με τον εαυτό του, θυμώνει γιατί είναι τόσο κοντά στην αλήθεια, θυμώνει γιατί είναι τόσο μακριά απ' την αλήθεια. Η αλήθεια δεν είναι ποτέ μία. Είναι δύο και πολλές φορές και τρεις και τέσσερις. Σήμερα θύμωσε πολύ με τον εαυτό του, γιατί στο ψιλικατζίδικο είχε μια κούραση βαριά, δεν είπε τίποτα, απλά κούνησε το κεφάλι σαν να συμφωνούσε, πήρε την εφημερίδα κι έφυγε βιαστικά. (Πού είσαι νιότη που 'λεγες πως θα γινόμουν άλλος;)
Όχι, φίλε μου, η Χώρα του φραπέ είναι ο ήλιος, η θάλασσα, τα βουνά, τα μνημεία, ο Χώρος της κι ο Χρόνος της. Όλα αυτά δε φταίνε σε τίποτα. Έχεις δίκιο όμως, είναι και οι άνθρωποί της. Η χώρα είναι υπεύθυνη γι' αυτούς ή αυτοί για τη χώρα τους; Δύσκολη η απάντηση. Και πονάει, πονάει... Πονάει γιατί, ο Δάσκαλος που ζητάει ο τσιφλικάς να του πάνε στο στρώμα κι ο δασκαλάκος με το μισθουλάκο, ο Γιατρός που τιμά τον όρκο του κι ο γιατρουδάκος με το φακελάκι, ο Κολοκοτρώνης κι ο εφιάλτης, Ο Βενιζέλος κι ο κάθε πολιτικάντης ψηφοσυλλέκτης είναι... ΕΜΕΙΣ.
Καληνύχτα σας.